Jak zapewnić odpowiedni poziom wilgotności w domu dla mrówek?

Istnieje kilka metod, by utrzymać optymalną wilgotność wewnątrz formikarium. Jedną z opcji jest umieszczenie w środku probówki niemal całkowicie napełnionej wodą, zamkniętej korkiem z waty. Bezpośrednie nawadnianie terenu czy specjalnie przeznaczonej do tego komory w gnieździe również jest skuteczne. Dostępne są również specjalne poidełka, podobne do tych używanych dla ptaków, które można umieścić na terenie formikarium, umożliwiając dużym koloniom samodzielne nawadnianie gniazda. Gniazda wykonane z korka czy betonu mogą być nawilżane przez polewanie ich z odsłoniętej strony, a część mieszkalną (jeśli stanowi oddzielną część) można umieścić na wilgotnej gąbce, co zapewni wilgotność dolnych komór, pozostawiając górne suche. W przypadku nadmiernej wilgotności, formikarium czasami wymaga przewietrzenia. Kluczowa jest tutaj kreatywność, ale należy zachować ostrożność, aby nie przelać wody do formikarium i nie zagrozić życiu mrówek. Lepsza jest sytuacja, gdy wilgotność jest nieco niższa, niż gdy jest zbyt wysoka.

Jak zapewnić właściwą wentylację w formikarium? 

W przypadku większości gatunków mrówek, ze względu na ich małe rozmiary, trudno jest zaimplementować skuteczną wentylację. Jednakże, wymiana powietrza może być realizowana podczas karmienia poprzez uchylanie górnej pokrywy formikarium, o ile takowa istnieje. Gdy zauważymy, że powietrze wewnątrz jest zapachem nieświeże i ma nieprzyjemny zapach, warto jest przewietrzyć wybieg na dłuższy czas. Gniazda z korka, niezakryte z każdej strony i umieszczone poza areną, zapewniają sobie wentylację naturalnie. W przypadku formikariów otwartych lub z drzewka, proces wentylacji odbywa się automatycznie.

Dlaczego warto wysuszyć arenę? 

Zbyt duża wilgotność w wybiegu czy części gniazdowej może prowadzić do problemów. Suche podłoże umożliwia mrówkom regulację wilgotności w komorach. Zbytnia wilgotność, zwłaszcza przy regularnym nawilżaniu podłoża, może sprzyjać psuciu się resztek jedzenia, co negatywnie wpływa na zdrowie kolonii i może zwiększyć śmiertelność wśród robotnic. Dodatkowo, podczas dłuższej nieobecności (5-7 dni), wilgotne powietrze i podłoże mogą prowadzić do kondensacji wody na ściankach formikarium i stworzyć nieświeże środowisko wewnątrz.

Jak właściwie nawilżyć korek w formikarium? 

Pierwszym krokiem jest przygotowanie korka, co wymaga zanurzenia go w misce z wodą na kilka godzin lub dni – czas ten zależy od stopnia porowatości materiału. Taki proces pozwala na zwiększenie zdolności korka do absorpcji wody. Gdy chodzi o nawilżanie korka w obecności mrówek, zazwyczaj polega to na zwilżaniu jednego z brzegów lub umieszczeniu korka na podstawce, na którą regularnie nalewa się wodę. Jest to szczególnie istotne w przypadku formikariów pionowych, które są oddzielone od wybiegu. Aby zapobiec przeniesieniu się mrówek do mokrego piasku lub ich zalaniu, zaleca się użycie gruboziarnistego żwirku.

W sytuacji, gdy formikarium jest poziome, można zastosować specjalnie zaprojektowaną komorę, którą można zalewać wodą w razie potrzeby nawilżenia korka. W przypadku formikariów pionowych, delikatne zalewanie górnej krawędzi korka umożliwi osiągnięcie pożądanego poziomu nawilżenia. Ważne jest, aby nie przesadzić z ilością wody, tak aby mogła ona spływać na dół, unikając tym samym zalewania formikarium. Alternatywną metodą jest wstrzykiwanie wody za pomocą strzykawki z igłą w przestrzeń między korkiem a szybą tylną lub boczną, co pozwala na dokładniejsze kontrolowanie ilości wody i uniknięcie ryzyka zalania.

Jak zapewnić odpowiednią wilgotność w formikarium z gipsu lub betonu? 

Formikaria wykonane z tych materiałów charakteryzują się bardzo dobrą absorpcją wody i jej równomiernym oddawaniem. Istnieje kilka metod utrzymania optymalnej wilgotności w takich konstrukcjach. Podczas budowy formikarium, można wydzielić średniej wielkości komorę i wypełnić ją materiałem chłonnym, który nie ulega pleśnieniu, takim jak kermazyt, nie łącząc jej bezpośrednio z pozostałymi komorami. Pozostawia się jedynie otwór do zalewania tej komory wodą, która następnie wsiąka w materiał gniazda.

Inną metodą jest równomierne zalewanie górnej krawędzi formikarium wodą, co pozwala na osiągnięcie żądanego poziomu wilgotności w komorach. Alternatywnie, można położyć formikarium na wilgotnej szmatce, dzięki czemu gips lub beton absorbuje wodę, stopniowo nawilżając dolne komory. Gdy uzyskamy satysfakcjonujący poziom wilgotności, przestajemy nawilżać szmatkę lub usuwamy formikarium z jej powierzchni.

Efektywnym sposobem nawilżania formikariów gipsowych lub betonowych jest również zastosowanie systemu tzw. „kurzej nóżki”, który należy zaplanować już na etapie budowy formikarium. Jest to fragment gniazda stale zanurzony w naczyniu z wodą, który umożliwia nawilżenie określonej części gniazda bez ryzyka przemoczenia całej konstrukcji.

Jak rozpoznać, że wilgotność w formikarium jest na właściwym poziomie? 

Najbardziej wiarygodnym sposobem jest użycie higrometru, który precyzyjnie wskaże poziom wilgotności. Na stronie antmania.pl znajdują się informacje o optymalnych warunkach wilgotności dla różnych gatunków mrówek, co może być pomocne w dostosowaniu środowiska. Obserwacja zachowań mrówek może również dostarczyć wskazówek na temat panującej wilgotności w gnieździe. Na przykład, przenoszenie przez mrówki suchych drobin piasku może wskazywać na zbyt dużą wilgotność, natomiast wniesienie wilgotnych drobin – na jej niedobór.

Pojawienie się skroplonej wody na ściankach formikarium, przypominające rosę, jest sygnałem, że wilgotność jest zbyt wysoka. Różne materiały w różnym stopniu pokazują gradient wilgotności. Korek, który ciemnieje na ciemnobrązowo, jest uznawany za jeden z najlepszych materiałów do monitorowania wilgotności, natomiast gips czy beton, które ciemnieją na ciemnoszaro, mogą być mniej czytelne w ocenie, ponieważ woda z czasem wysycha lub przemieszcza się z zewnętrznych części gniazda.

Jednym ze sposobów na sprawdzenie wilgotności wewnątrz jest umieszczenie na szybie przykrywającej gniazdo mokrego papierka. Po kilkunastu minutach należy usunąć papier i sprawdzić, czy po drugiej stronie szyby pojawiła się skroplona woda. Jeśli tak, świadczy to o wysokiej wilgotności powietrza wewnątrz formikarium.

Przelanie mrowiska

Doprowadzenie formikarium do sytuacji przelania może być ryzykowne dla mrówek, jednak nie zawsze kończy się to dla nich tragicznie. Ważne jest, by unikać nadmiernego nawadniania i zawsze lepiej jest nalać mniej wody, niż ryzykować zalaniem mrowiska. Mrówki mogą przypadkowo wpaść do kropli wody, miodu lub innej płynnej substancji, ale jeśli szybko zostaną wydobyte i osuszone, zazwyczaj wracają do normalnego funkcjonowania bez trwałych uszkodzeń. Nie jest dokładnie znane, jak długo mrówki są w stanie „wstrzymać oddech” i przetrwać zanurzenie w wodzie.

W przypadku, gdy gniazdo zostało przypadkowo zalane, kluczowe jest szybkie usunięcie nadmiaru wody i lekkie wysuszenie środowiska. Dzięki temu można minimalizować ryzyko utonięcia mrówek. Nie ma jednoznacznej gwarancji, że mrówki nie ucierpią w wyniku takiego zdarzenia, ale przy szybkiej reakcji i odpowiednim postępowaniu szanse na negatywne skutki dla kolonii są mniejsze.